آیا ایلان ماسک می تواند به تروتسکی ایالات متحده تبدیل شود؟

ارسال: 66 روز پیش - بازدید: 12
ایلان ماسک و دونالد ترامپ با بهره گیری از قدرت های اجرایی و فناوری، ساختار دولت آمریکا را دستخوش تحولات بی سابقه ای کرده اند. از تغییر نام نهاد های دولتی و افشاگری درباره ناکارآمدی ها تا ترویج روایت های سیاسی در شبکه های اجتماعی، این تحولات همراه با چالش های قانونی و اجتماعی بسیاری بوده اند. در نتیجه، ساختار بوروکراتیک فدرال، با اتهامات گسترده به فساد و اسراف مالی، دچار تغییرات چشمگیری شده است.

هرگز باور نداشتم که روزی آن هم در دنیای غرب شاهد یک انقلاب واقعی باشم. سال ها پیش وقتی دانشجو بودم، به همراه تعدادی از اساتید دانشگاه ادینبرو، رؤیای یک انقلاب سوسیالیستی را در بریتانیا در ذهن می پروراندیم: مصادره دارایی ثروتمندان، کنار گذاشتن نخبگان و اربابان، ملی سازی تمامی بخش ها و حتی حذف کامل نظام پولی. با این حال، در آن زمان، چنین تحولی در دموکراسی های لیبرال و تثبیت شده، به نظر غیرممکن و رویایی بیش نبود؛ اما شاید اشتباه می کردم و شاید این انقلاب هم اکنون در حال وقوع است.
کودتا بدون اسلحه؛ چگونه ماسک و ترامپ در حال بازتعریف قدرت در آمریکا هستند؟
حضور دونالد ترامپ در رأس قدرت اجرایی ایالات متحده، بی تردید نمی تواند به عنوان یک انقلاب کمونیستی تعبیر شود و ایلان ماسک هم شباهتی به «لئون تروتسکی» ندارد. با این حال، رویداد های جاری به نوعی یک انقلاب را به نمایش می گذارند؛ هرچند که شکل و شمایل آن با رؤیا های دوران دانشجویی ام فاصله دارد. اقداماتی نظیر تصرف قوه ی مجریه، قطع بودجه های وزارتخانه ها، اخراج مقامات عالی رتبه، انجام حسابرسی های اضطراری، تهدیدات حقوقی علیه مخالفان سیاسی و حتی احتمال استیضاح قضات فدرال ناموافق با سیاست های جدید، همگی در تاریخ ایالات متحده کم نظیر یا بی سابقه اند. با این وجود، این همان چیزی است که دونالد ترامپ در مبارزات انتخاباتی اش وعده داده بود؛ حتی اگر آن زمان بسیاری باورش نداشتند. از آن موقع تاکنون، رسانه ها و نخبگان سیاسی به طور مداوم یک گام عقب تر از روند وقایع بوده اند.

تصاحب کنترل بودجه 6.8 تریلیون دلاری دولت فدرال توسط ماسک، بی شک نوعی کودتا محسوب می شود. وقتی ثروتمندترین فرد جهان باشید و تخصص سیلیکون ولی را هم پشتوانه خود داشته باشید، نیازی به تفنگ و بمب نیست. ماسک همیشه می تواند ادعا کند که این تغییرات سختگیرانه با رأی 77 میلیون آمریکایی مشروعیت یافته اند. ابزار ماسک برای در اختیار گرفتن ساختار دولت آمریکا که به نام طنز آمیز «DOGE» شناخته می شود در ابتدا بسیاری را دچار سوءتفاهم کرد. این نام گذاری شوخ طبعانه باعث شد اغلب افراد تحولات را چندان جدی نگیرند، تا زمانی که دیگر برای واکنش مؤثر بسیار دیر شده بود.
از اصلاحات فناوری تا بازسازی دولت؛ تغییر مسیر آمریکا تحت فرمان ترامپ و ماسک
«The United States Digital Service» که در سال 2014 به دستور باراک اوباما تأسیس شد، در ابتدا هدفش بهبود سیستم های فناوری اطلاعات دولت بود، اما با فرمان اجرایی دونالد ترامپ، این نهاد به نام «United States Doge Service» تغییر نام یافت. وظیفهٔ اولیه این نهاد که بررسی کامل سیستم های فناوری اطلاعات نهاد های فدرال بود، همچنان برقرار ماند و این تغییر نام تنها نشان دهنده رویکرد جدیدی بود که در مدیریت فناوری اطلاعات دولت فدرال آمریکا اتخاذ شد.
این تغییرات به ایلان ماسک امکان داد با سرعتی بی سابقه فرایند حسابرسی در نهاد های دولتی را آغاز کند. با این حال، اقدامات او با مقاومت شدید وکلای ایالتی روبه رو شد که قانونی بودن استفاده از اطلاعات به دست آمده از این دسترسی ها را به چالش کشیدند. این رویکرد جسورانه، در نوع خود می تواند با هر کودتای کمونیستی در تاریخ مقایسه شود: گروهی از نخبگان هوش مصنوعی تحت حمایت وکلا و نظارت تاجری استثنایی و باتجربه، برای تغییرات بنیادین در سازوکار دولتی دست به کار شدند.
بلشویک ها، مائوئیست ها و کاستروئیست ها، اغلب دانش اندکی از دنیای تجارت و امور مالی داشتند و جز انتقادات مارکس به سرمایه داری، از مفاهیم اقتصادی چندان بهره مند نبودند. نتیجه ی اقدامات آنها معمولاً سقوط اقتصادی و واگذاری بقایای آن به بروکرات ها یا نزدیکان حزبی شان بود. در مقابل، مهارت اصلی کمونیست ها در برپایی دیکتاتوری های تمامیت خواه و حکومت های پلیسی تجلی می یافت. با این حال، ترامپ نه یک فاشیست است و نه تمامیت خواه. او در سیاست غرب پدیده ای منحصر به فرد است: ترکیبی از لیبرترینیسم و ناسیونالیسم پوپولیستی. شاید بتوان او را تلفیقی از استالینی سرمایه دار و «خاویر میلئی»، رئیس جمهور آرژانتین دانست؛ ترکیبی که برای بسیاری در سیاست معاصر غرب تازگی دارد.
ایلان ماسک و بازی با حقیقت: چگونه ایکس به ابزار تبلیغاتی ترامپ تبدیل شد؟
اگر بخواهیم به جستجوی مشابهت های تاریخی بپردازیم، شاید بتوان ایلان ماسک را به نوعی نسخه ای تکنولوژیک و لیبرترین از «لئون تروتسکی» دانست. تروتسکی به عنوان بنیانگذار ارتش سرخ، به سبب نبوغ و بینش عمیق خود همواره در میان بلشویک ها شخصیتی تیزهوش تر از دیگران به حساب می آمد. این ویژگی سرانجام باعث شد که استالین او را به قتل برساند. ایلان ماسک نیز اگر از رئیس خود پیشی بگیرد، شاید به طور تمثیلی، با خطر مواجه شود. با این حال، مالکیت ماسک بر بزرگترین پلتفرم خبری شبکه های اجتماعی جهان یعنی شبکه اجتماعی ایکس، به او قدرتی تبلیغاتی بخشیده که حتی بلشویک ها در خواب هم نمی توانستند به آن دست یابند. از زمانی که ماسک در سال 2022 این پلتفرم را از توییتر خریداری کرد، به طور گسترده از آن بهره برده است؛ گویی از قبل وقوع، «انقلاب ترامپی» را پیش بینی کرده بود؛ شاید هم واقعاً چنین بوده است.
ایلان ماسک به طور بی محابا از پلتفرم ایکس برای حمایت از ترامپ و به تمسخر گرفتن مخالفانش بهره می برد. او این پلتفرم را به ابزاری برای گسترش شایعات و دروغ تبدیل کرده است. به عنوان نمونه، با اینکه به خوبی می داند ثروت سناتور «الیزابت وارن» کمتر از 8 میلیون دلار است، نه 80 میلیون دلار، باز هم با انتقادات بی رحمانه از او و دیگر سناتور ها عقب نشینی نمی کند. همچنین، ادعای او مبنی بر اینکه 9 میلیون دلار برای «فریب اجتماعی گسترده» به رویترز پرداخت شده، در حقیقت بخشی از یک پروژه بوده که برای مقابله با سوءاستفاده چین و روسیه از شبکه های اجتماعی به عنوان سلاح طراحی شده است. ایلان ماسک که خود پیمانکاری اصلی در بخش دفاعی به ویژه از طریق اسپیس ایکس محسوب می شود، از پشت پرده این موضوع کاملاً آگاه است؛ اما او خوب می داند چگونه این روایت ها را در ایکس به گونه ای ارائه دهد که با اهدافش همسو باشند.
افشاگری های نهاد DOGE درباره ناکارآمدی های گسترده بوروکراتیک؛ مسائلی که بسیاری پیش تر هم از وجود آنها آگاه بودند، مانند ذخیرهٔ سوابق بازنشستگی کارکنان دولت در یک معدن سنگ آهک یا هزینه های کلان 56 میلیون دلاری برای اسکان مهاجران غیرقانونی در هتل های مجلل نیویورک، همان چیزی بود که حامیان جنبش «ماگا» منتظر شنیدنش بودند. این افشاگری ها باعث شد آنها باور کنند ترامپ واقعاً در حال «خشک کردن باتلاق» و برچیدن «دولت پنهان» است.
سالانه صد ها میلیارد دلار از مالیات دهندگان آمریکایی هدر می رود و این یک واقعیت دیرینه است. اداره حسابرسی دولت (GAO) در گزارش سال گذشته خود، طی دوران ریاست جمهوری جو بایدن، اعلام کرد که سالانه بین 233 تا 522 میلیارد دلار به دلیل کلاهبرداری و ناکارآمدی از دست می رود. ترامپ و ماسک، با درک ابعاد این مشکل، تصمیم گرفتند این ارقام را وارد مباحث عمومی کرده و آنها را به ابزار تبلیغاتی بدل کنند تا در نهایت از طریق دستگاه تبلیغاتی ایکس بازتاب گسترده ای به آنها بدهند.
حمله به بوروکراسی فدرال؛ چگونه ماسک و ترامپ دولت را هدف قرار دادند؟
ایلان ماسک، در نخستین اقدام خود، تیم های انقلابی جوانش را به سراغ یکی از ضعیف ترین و کم محبوب ترین نهاد های بوروکراتیک یعنی «آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده» (USAID) فرستاد. او می دانست که در این آژانس، نمونه های قابل توجهی از اسراف بودجه عمومی وجود دارد و واقعاً هم درست پیش بینی کرده بود: میلیون ها دلار برای پروژه هایی هزینه شده بود که بسیاری از مالیات دهندگان آن را سوءاستفاده از مالیات خود می دانستند. برای نمونه می توان به 6 میلیون دلار برای تغییر جنسیت در گواتمالا، 15 میلیون دلار برای آموزش روزنامه نگاران سریلانکایی دربارهٔ زبان غیرجنسیتی، 20 میلیون دلار برای تولید نسخه ای از نمایش خیابانی سسمی در عراق و 2.5 میلیون دلار برای ترویج تنوع و شمول در صربستان اشاره کرد.
رسانه های واشنگتن بار ها تلاش کردند این ارقام را تکذیب کنند و توضیح دادند که بخش بزرگی از این هزینه ها مربوط به بودجه «آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده» نیست و از منابع دیگر تامین شده است. با این حال، هر بار که از سخنگوی کاخ سفید درخواست ارائهٔ شواهد بیشتری شد، او توانست فهرست بلندتری از این نمونه ها را ارائه دهد. این رویکرد، شکل جدیدی از تبلیغات برای عصر دیجیتال بود. هر چه دموکرات ها بیشتر بر نقض غیرقانونی «حریم خصوصی» توسط DOGE اعتراض می کردند، ماسک به طرزی مؤثر آنها را حامیان فساد و اسراف نشان می داد و توده های خشمگین کاربران ایکس را علیه آنها برمی انگیخت. ممکن است این روش از دید برخی ناخوشایند باشد، اما نمی توان تأثیرگذاری بالای آن را انکار کرد.
این که DOGE تا چه مدت می تواند به این روند ادامه دهد و بدون نقض قوانین به فعالیتش ادامه دهد، هنوز مشخص نیست. با این حال، شاید این نکته اهمیت چندانی نداشته باشد. بوروکراسی فدرال اکنون به طور برگشت ناپذیری با اتهامات کلاهبرداری، ناکارآمدی های چشمگیر و تمایل به ترویج ایدئولوژی های پیشرو که حتی خودشان نیز منکر آن نیستند، درگیر شده است.
در طول سالهای 2010 تا 2020 آمریکایی ها شاهد موجی از تمرکز فزاینده دولت، رسانه ها و دانشگاه ها بر مسائل نژادی، تنوع و شمول (DEI) و ایدئولوژی «برتری سفیدپوستان» بودند. این پدیده، که برخی آن را «ویروس ذهنی بیدار» می نامند، بسیاری از آمریکایی های سفیدپوست طبقه متوسط را ناراضی و بیزار کرده بود. واکنش به این رویدادها، در شکل گیری انقلابی «تکنو-لیبرترینی» (techno-libertarian) نمود یافت که اکنون در جریان است و به نظر می رسد دست کم چهار سال دیگر نیز ادامه داشته باشد.
همانند هر انقلاب دیگری، این تغییرات نیز آشوب و بی ثباتی را به همراه آورده است. شوخی اخیر ماسک دربارهٔ «خاموش و روشن کردن دولت» به شیوهٔ راه اندازی یک کامپیوتر، شاید نمادی از رویکرد غیرمتعارف او به مدیریت نهاد های دولتی باشد، اما دولت یک لپ تاپ نیست و پیامد های این «بازنشانی سخت ترامپی» همچنان نامشخص است. تنها چیزی که به طور قطعی می توان گفت این است که سیاست دیگر هرگز به حالت سابق بازنخواهد گشت.